Als je wint
Meedoen is belangrijker dan winnen voor mij. Ik ben daarmee echter in de minderheid. De meeste mensen willen nog altijd winnen.Luister maar naar Herman Brood en Henny Vrienten’s ‘Als je wint heb je vrienden’. Of The winner takes it all van ABBA. Gelukkig laat Marilse Eerkens, schrijfster van het boek ‘Als ze maar gelukkig worden’, een waardevol tegengeluid horen. De wereld vraagt geen winnaars, maar empathische doorzetters. In haar boek levert zij kritiek op de westerse samenleving waarin onderwijs en opvoeding vooral ten dienste staan van individueel succes. Ouders doen er alles aan om hun kind te laten winnen. Hierdoor is er veel minder ruimte voor empathie, de directe emotionele reactie op de emoties van anderen. Empathie wordt al bij baby’s aangetroffen, maar ontwikkelt zich voornamelijk later in het leven. Volgens Marilse is een goede hechting met ouders of verzorgers in de allerjongste levensjaren hiervoor cruciaal. Dit zorgt onder andere voor inventiviteit, omgaan met verschillen en doorzetten bij tegenslagen.
De hechtingstheorie werd ontwikkeld door psychiater John Bowlby en psycholoog Mary Ainsworth. Volgens hen ontstaat hechting vanuit onze aangeboren uitrusting tot het aangaan van sociaal contact. Hierdoor zoeken we onmiddellijk na de geboorte contact, in eerste instantie met onze verzorgers. De kwaliteit van hechting bepaalt onze relatie tot andere mensen. Bieden de verzorgers nabijheid, bescherming en emotionele steun dan is er sprake van veilige hechting. Dit is van invloed op onze eigenwaarde, zelfverzekerdheid, vertrouwen en de manier waarop we omgaan met ups en downs. Daarnaast zorgt veilige hechting voor empathie, een voorwaarde voor het aangaan van rijke relaties met anderen en maatschappelijke betrokkenheid.
Om tegenslagen als klimaatverandering, oorlog en inflatie het hoofd te bieden kan de nadruk daarom beter gelegd worden op empathie dan op winnen. De invloed van ouders hierop is groot en hun belangrijkste taak is dan ook te zorgen voor een veilige hechting in de allereerste levensjaren.
Hoogste tijd de tekst aan te passen en boven de wieg een nieuwe versie te zingen: Als je empathisch bent heb je vrienden. Helaas bekt dit wel een stuk minder lekker.