Feliz Navidad

Feliz Navidad

Het is de derde week van januari. In de auto onderweg naar mijn werk popt ineens het nummer Feliz Navidad van Jose Feliciano in mijn hoofd op. Mijn brein heeft een connectie gelegd met het onderwerp op de radio: goede voornemens. Met de bittere conclusie dat het merendeel van de goede voornemens alweer gesneuveld is in de waan van alledag. Waarom lukt het toch bijna nooit goede voornemens vol te houden, vraagt een luisteraar zich wanhopig af. 

Het antwoord op deze vraag is te vinden in de wet van het effect van de Amerikaanse psycholoog Edward Lee Thorndike. Deze wet stelt dat gedrag wordt bepaald door de consequenties van dat gedrag. Deze consequenties bestaan uit het wel of niet belonen (in psychologische termen: bekrachtigen) van het gedrag. De beloning bepaalt of de neiging hetzelfde gedrag te herhalen wordt versterkt of juist verzwakt.

Het enige dat we hoeven te doen als we een goed voornemen hebben, is onszelf een positieve beloning in het vooruitzicht stellen. Dat kan toch niet moeilijk zijn. Helaas, niets is minder waar. De beloning werkt namelijk alleen als deze vrij snel volgt op het gedrag en wordt minder effectief naarmate deze langer op zich laat wachten.

Veel van onze handelingen worden gedicteerd door onmiddellijke beloning, ongeacht de resultaten op langere termijn. Een goed voorbeeld hiervan is roken. Tegenwoordig weet iedereen dat roken slecht is voor de gezondheid. Dat veel mensen toch nog roken komt door de onmiddellijke beloning: het genot dat men ontleent aan de sigaret. Negatieve gevolgen als kortademigheid of longkanker komen pas later en hebben dus minder effect op het volhouden van het gedrag.

Willen we onze goede voornemens volhouden, dan doen we er dus goed aan te zorgen voor een beloning kort na het gewenste gedrag. Zoals bijvoorbeeld een frissere adem als je stopt met roken. Door deze effecten op korte termijn te zien als een beloning, wordt het makkelijker het goede voornemen vol te houden en worden ook de effecten op langere termijn bereikt.

Een nieuw jaar kan wat betreft goede voornemens elke dag beginnen. Is het je niet gelukt je nieuwe voornemen vol te houden? Start opnieuw, wens jezelf Feliz Navidad, maar stel jezelf vooral een beloning in het nabije vooruitzicht.